Determinants of the Implementation of Smart and Sustainable Urban Mobility Solutions

PL|EN

Szukaj
Przeglądaj
Pomoc
O nas

Artykuł - szczegóły

Czasopismo

Przegląd Organizacji

2023 | nr 3 | 24--36

Tytuł artykułu

Autorzy

Aleksandra Gulc ,Klaudia Budna

Warianty tytułu

Czynniki determinujące wdrożenie rozwiązań z zakresu zrównoważonej i inteligentnej mobilności miejskiej

Języki publikacji

Abstrakty

Celem głównym artykułu jest identyfikacja czynników determinujących wdrożenie rozwiązań z zakresu zrównoważonej i inteligentnej mobilności miejskiej (SSUM). Autorki przeprowadziły pogłębioną analizę danych zastanych obejmującą dokumenty strategiczne Unii Europejskiej, krajowe i lokalne plany zrównoważonej i inteligentnej mobilności w miastach, wzbogaconą o przegląd literatury naukowej oraz praktyczne studia przypadków zrealizowanych projektów. Na podstawie wyników przeprowadzonej analizy danych zastanych oraz przeglądu literatury sklasyfikowano zidentyfikowane czynniki w ramach analizy STEEPVL. W celu wizualizacji otrzymanych wyników wykorzystano metodę mind mapping. Głównymi efektami badania jest identyfikacja oraz klasyfikacja czynników determinujących wdrażanie rozwiązań SSUM w ramach siedmiu grup czynników: społeczne, technologiczne, ekonomiczne, środowiskowe, polityczne, wartości i prawne. Przedstawiono wybrane przykłady niepowodzeń we wdrażaniu rozwiązań z za-kresu inteligentnej i zrównoważonej mobilności. Wyniki badania mogą przyczynić się do identyfikacji sił napędowych wdrożenia SSUM oraz potencjalnych czynników hamujących. W efekcie zastosowania analizy STEEPVL zbiór zidentyfikowanych czynników został uporządkowany i sklasyfikowany w siedmiu grupach. Wyniki badania mogą być wykorzystane jako wprowadzenie do pełnej analizy STEEPVL, która obejmuje weryfikację czynników przez panel ekspertów, charakterystykę czynników, ocenę ich znaczenia i przewidywalności, a także opracowanie scenariuszy rozwoju SSUM. Mając na uwadze praktyczne implikacje, wyniki badań mogą posłużyć decydentom i badaczom akademickim jako źródło wiedzy na temat czynników skłaniających miasta do podejmowania inicjatyw w zakresie inteligentnej mobilności. (abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

Smart cityLiterature reviewCity developmentSustainable developmentCase studyElectromobilityCommunication mobility of populationCity transport

Inteligentne miastoPrzegląd literaturyRozwój miastaRozwój zrównoważonyStudium przypadkuElektromobilnośćRuchliwość komunikacyjna ludnościTransport miejski

Czasopismo

Przegląd Organizacji

Rocznik

2023

Numer

nr 3

Strony

24--36

Opis fizyczny

Twórcy

autor

Aleksandra Gulc

Bialystok University of Technology, Poland

autor

Klaudia Budna

Bialystok University of Technology, Poland

Bibliografia

[1] Alam M., Ferreira J., Fonseca J. (2016), Intelligent Transportation Systems. Dependable Vehicular Communications for Improved Road Safety, [in:] M. Alam, J. Ferreira, J. Fonseca (Eds.), Intelligent Transportation Systems. Studies in Systems, Decision and Control, Vol. 52, Springer, Cham, pp. 1-17.
[2] Albino V., Umberto B., Dangelico R. (2015), Smart Cities: Definitions, Dimensions, Performance, and Initiatives, "Journal of Urban Technology", Vol. 22, pp. 3-21.
[3] Allam P., Newman P. (2018), Redefining the Smart City: Culture, Metabolism and Governance, "Smart Cities", Vol. 1, pp. 4-25.
[4] Augustyn A. (2020), Zrównoważony rozwój miast w świetle idei SMART CITY, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
[5] Auto Świat (2021), Zasypią nas miliony ton zużytych baterii z aut - straszą eksperci, https://www.auto-swiat.pl/ wiadomosci/aktualnosci/zasypia-nas-miliony-ton-zuzytych-baterii-z-aut-strasza-eksperci/j4nhefk, data dostępu: 22.06.2023 r.
[6] Baran M., Kłos M., Marchlewska-Patyk K. (2022), Adaptacja miasta Warszawa do koncepcji smart city w oparciu o model odp*rności (resiliency model), "Przegląd Organizacji", Nr 4, s. 20-30.
[7] Barycki P. (2021), Elektryczna pułapka Norwegów. Część prawie nowych aut trzeba złomować, zamiast naprawiać, https://spidersweb.pl/autoblog/samochody-elektryczne-norwegia-naprawy/, data dostępu: 30.06.2023 r.
[8] Bielińska-Dusza E., Żak A., Pluta R. (2021), Identyfikacja problemów w zakresie zarządzania transportem publicznym w koncepcji smart city. Perspektywa użytkowników, "Przegląd Organizacji", Nr 5, s. 28-39.
[9] Biyik C., Abareshi A., Paz A., Ruiz R.A., Battarra R., Rogers C.D.F., Lizarraga C. (2021), Smart Mobility Adoption: A Review of the Literature, "Journal of Open Innovation: Technology, Market, and Complexity", Vol. 7, No. 2, art. 146.
[10] Broniewska G. (2007), Cykl zorganizowanego działania, czyli o tradycyjnej i współczesnej logice wprowadzania zmian i doskonalenia organizacji, "Przegląd Organizacji", Nr 5, s. 14-18.
[11] Bustos R. R., Sanchez-Ortiz V. (2018), Assessment of E-government Services Offered by Local Governments in Chile, Twenty-fourth Americas Conference on Information Systems, New Orleans, pp. 1-8.
[12] Cheba K., Saniuk S. (2016), Sustainable Urban Transport - The Concept of Measurement in the Field of City Logistics, "Transportation Research Procedia", Vol. 16, pp. 35-45.
[13] Cepeliauskaite G., Keppner B., Simkute Z., Stasiskiene Z., Leuser L., Kalnina I., Kotovica N., Andiŋš J., Muiste M. (2021), Smart-Mobility Services for Climate Mitigation in Urban Areas: Case Studies of Baltic Countries and Germany, "Sustainability", Vol. 13, pp. 1-19.
[14] Centrum Rowerowe (2023), Miasta dla rowerzystów. Raport 2023, https://www.centrumrowerowe.pl/blog/raport-rowerowy-szczecin/, data dostępu: 30.07.2023 r.
[15] Chigozie C. O., Clinton A., Wellington D. T. (2023), A Delphi Approach to Evaluating the Success Factors for the Application of Smart Mobility Systems in Smart Cities: A Construction Industry Perspective, "International Journal of Construction Management", Vol. 3, No. 80, pp. 1289-1298.
[16] Chourabi H., Nam T., Walker S., Gil-Garcia J. R., Mellouli S., Nahon K., Pardo T.A., Scholl H.J. (2012), Understanding Smart Cities: An Integrative Framework, Proceedings of the Annual Hawaii International Conference on System Sciences, Maui, pp. 2289-2297.
[17] Corradini F., De Angelis F., Polini A., Castagnari C. (2019), Tangramob: An Agent-Based Simulation Framwork for Validating Urban Smart Mobility Solutions, "Journal of Intelligent Systems", Vol. 29, pp. 1-10.
[18] EIT Urban Mobility (2022), FURNISH-KIDS: Engaging Kids in the Design, Testing and Implementation of DIY Urban Spaces, www.eiturbanmobility.eu, access date: 25.04.2023.
[19] EIT Urban Mobility (2023), UPPER: EIT Urban Mobility Working to Unleash the Potential of Public Transport in ten European Cities, https://www.eiturbanmobility.eu/uppereit-urban-mobility-working-to-unleash-the-potential-of-public-transport-in-ten-european-cities/, access date: 25.05.2023.
[20] Engels D., Van Den Bergh G., Breemersch T. (2017), Support Action Towards Evaluation, Learning, Local Innovation, Transfer & Excellence, https://civitas.eu/resources/support-action-towards-evaluation-learning-local-innovation-transfer-excellence, access date: 26.05.2023.
[21] European Commission (2019a), Communication from The Commission to The European Parliament, The European Council, The Council, The European Economic and Social Committee and The Committee of the Regions. The European Green Deal. COM (2019) 640 Final, 11.12.2019.
[22] European Commission (2019b), Urban Mobility and Transport. Poland, https://europa.eu/eurobarometer/suryeys/ detail/2226, access date: 27.05.2023.
[23] European Commission. (2019c), Urban Mobility Indicators for Walking and Public Transport, https://ec.europa. eu/futurium/en/system/files/ged/convenient-access-to-public-transport.pdf, access date: 28.06.2023.
[24] European Commission (2020a), Communication from The Commission to The European Parliament, The European Council, The Council, The European Economic and Social Committee and The Committee of the Regions. Sustainable and Smart Mobility Strategy - Putting European Transport on Track for the Future COM/2020/789 Final, 9.12.2020.
[25] European Commission (2020b), Sustainable Urban Mobility Indicators: Hamonisation Quideline MOVE/B4.2017- 358. EU Sustainable Urban Mobility Indicators (SUMI), https://transport.ec.europa.eu/system/files/202009/ sumi_wpl_harmonisation_guidelines.pdf, access date: 29.06.2023.
[26] European Commission (2021), Communication from The Commission to The European Parliament, The European Council, The Council, The European Economic and Social Committee and The Committee of the regions. The New EU Urban Mobility Framework COM(2021) 811 Final, 14.12.2021.
[27] European Court of Auditors (2020), Special Report. Sustainable Urban Mobility in the EU. No Substantial Improvement is Possible Without Member States' Commitment, Luxembuorg.
[28] European Environment Agency (2016), EEA Signals 2016: Towards Clean and Smart Mobility. Transport and Environment in Europe, Copenhagen.
[29] European Mobility Week (2023), www. mobilityweek.eu, access date: 28.06.2023.
[30] Gabrys J. (2014), Programming Environments: Environmentality and Citizen Sensing in the Smart City. Environment and Planning, "Society and Space", Vol. 32, pp. 30-48.
[31] Griffiths S., Furszyfer Del Rio D., Sovacool B. (2021), Policy Mixes to Achieve Sustainable Mobility after the COVID-19 Crisis, "Renewable Sustainable Energy Reviews", Vol. 143, art. 110919.
[32] Halicka K. (2016), Innovative Classification of Methods of the Future-oriented Technology Analysis, "Technological and Economic Development of Economy" Vol. 22, No. 4, pp. 574-597.
[33] Heras-Rosas C. J., Herrera J. (2019), Towards Sustainable Mobility through a Change in Values. Evidence in 12 European Countries, "Sustainability", Vol. 11, art. 4274.
[34] Holden E., Banister D., Gossling S., Gilpin G., Linnerud K. (2020), Grand Narratives for Sustainable Mobility: A Conceptual Review, "Energy Research & Social Science", Vol. 65, art. 101454.
[35] Hopper C.H. (2007), Practicing College Learning Strategies, Houghton Mifflin, Boston.
[36] Indicators for Sustainable Mobility (2023), https://nain- dicators.itdp.org/, access date: 25.05.2023.
[37] Irvin R.A., Stansbury J. (2004), Citizen Participation in Decision Making: Is it Worth the Effort? "Public Administration Review", Vol. 64, pp. 55-65.
[38] Janczewski J., Janczewska D. (2021), Zrównoważona mobilność miejska - dobre praktyki, "Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie", Nr 2, s. 165-196.
[39] Jani-Pekka J., Sihyola T., Mladenovic M.N. (2019), Policy Lessons from the Flexible Transport Service Pilot Kutsuplus in the Helsinki Capital Region, "Transport Policy" Vol. 76, pp. 123-133.
[40] Kachniewska M. (2020), Factors and Barriers to the Development of Smart Urban Mobility - The Perspective of Polish Medium-sized Cities, [in:] A. Ujwary-Gil, M. Gancarczyk (Eds.), New Challenges in Economic Policy, Business, and Management, Institute of Economics, Polish Academy of Sciences, Warsaw, pp. 57-83.
[41 ] Khisty C. J. (2000), Citizen Involvement in the Transportation Planning Process: What is and What Ought to Be, "Journal of Advanced Transportation", Vol. 34, No. 1, pp. 125-142.
[42] Kononiuk A. (2010), Analiza STEEPVL na przykładzie projektu Foresight technologiczny. "NT FOR Podlaskie 2020" Regionalna strategia rozwoju nanotechnologii, "Ekonomia i Zarządzanie", Nr 4, s. 105-115.
[43] Korneć R. (2018), System transportu miejskiego wobec zrównoważonego rozwoju, "Studia Miejskie", Nr 30, s. 71-84.
[44] Kowalska-Pyzalska A., Kott M., Skowrońska-Szmer A., Kott J., Michalski R. (2022), Samochody elektryczne nie dla Polaka? Badanie empiryczne opinii i oczekiwań potencjalnych nabywców, "Przegląd Organizacji", Nr 9, s. 25-32.
[45] Kwiatkowski B., Kluczka K. (2019), Strefa czystego transportu na Kazimierzu w Krakowie - studium przypadku oraz wnioski dla samorządów i rządzących, https://blog.frank-bold.pl/wpcontent/uploads/2019/05/raport_strefa_czyste- go_transportu_WEB052019.pdf, data dostępu: 24.05.2023 r.
[46] Łabędzki K. (2022), Smart mobility - studium przypadku metropolii Warszawa, "Przegląd Organizacji", Nr 8, s. 29-38.
[47] Magruk A. (2011), Innovative Classification of Technology Foresight Methods, "Technological and Economic Development of Economy", Vol. 17, No. 4, pp. 700-716.
[48] Mamiit A. (2016), Uber Sells China Operations to Rival Didi: Why the Ride-sharing Company Failed to Conquer China and what It Means for Everyone Else, https://www.techtimes.com/artides/172829/20160807/uber-sells-china-operations-to-rival-didi-why-the-ride-sharing-company-failed-to-conquer-china-and-what-it-means-for-every- one-else.html, access date: 24.04.2023.
[49] Marvuglia A., Havinga L., Heidrich O., Fonseca J., Gaitani N., Reckien D. (2020), Advances and Challenges in Assessing Urban Sustainability: An Advanced Bibliometric Review, "Renewable Sustainable Energy Reviews", Vol. 124, art. 109788.
[50] Miasto Warszawa (2022), Program zrównoważonej mobilności do 2026 roku M.St. Warszawy. Projekt, https://um.warszawa.pl/waw/strategia/program-zrownowazonej-mobilnosci-przebieg-prac, data dostępu: 25.04.2023 r.
[51] Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (2022), Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odp*rności, https:// www.gov.pl/web/planodbudowy/o-kpo, data dostępu: 26.04.2023 r.
[52] Mozos-Blanco M.A., Pozo-Menéndez E., Arce-Rui R., Baucells-Aletà N. (2018), The Way to Sustainable Mobility. A Comparative Analysis of Sustainable Mobility Plans in Spain, "Transport Policy", Vol. 72, pp. 45-54.
[53] Mysłowski J. (2017), Poziom zanieczyszczeń powietrza w wyniku transportu samochodowego, "Autobusy", Nr 7-8, s. 82-86.
[54] Nallur V., Elgammal A., Clarke S. (2015), Smart Route Planning Using Open Data and Participatory Sensing, Proceeding of IFIP International Conference on Open Source Systems, Springer Cham, Florence, pp. 91-100.
[55] Nam T., Pardo T.A. (2011), Conceptualizing Smart City with Dimensions of Technology, People, and Institutions, Proceedings of the 12th Annual International Digital Government Research Conference: Digital Government Innovation in Challenging Times, Association for Computing Machinery, New York, pp. 282-291.
[56] Nazarko J., Dębkowska K., Ejdys J., Glińska E., Halicka K" Kononiuk A., Olszewska A., Gudanowska A., Magruk A., Nazarko Ł. (2011), Metodologia i procedury badawcze w projekcie Foresight Technologiczny NT for Podlaskie 2020: regionalna strategia rozwoju nanotechnologii, Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
[57] Neirotti P., De Marco A., Cagliano A.C., Mangano G., Scorrano F. (2014), Current Trends in Smart City Initiatives: Some Stylised Facts, "Cities", Vol. 38, pp. 25-36.
[58] Nguyen P.T., Nguyen T.A., Tran T.H.T. (2021), Barrier Factors Affecting Development of Intelligent Transport System Projects, "Journal of Process Management and New Technologies", Vol. 9, No. 3-4, pp. 100-120.
[59] Nikulina V., Simon D., Ny H., Baumann H. (2019), Context-Adapted Urban Planning for Rapid Transitioning of Personal Mobility towards Sustainability: A Systematic Literature Review, "Sustainability", Vol. 11, art. 1007.
[60] Organisation for Economic Cooperation and Development (2021), Accelerating Climate Action: Refocusing Policies through a Well-being Lens, https://www.oecd.org/environment/accelerating-climate-action-2f4c8c9a-en.htm, access date: 02.04.2023.
[61] Paiva S., Ahad M.A., Tripathi G., Feroz N., Casalino G. (2021), Enabling Technologies for Urban Smart Mobility: Recent Trends, Opportunities and Challenges, "Sensors", Vol. 21, art. 2143.
[62] Palomo J. (2014), Moving People Chaning Minds, [in:] Gula de Eficiencia Energetica en la Movilidad y el Transporte Urbano. Móstoles, Fundación de la Energia de la Comunidad de Madrid y Comunidad de Madrid, Madrid.
[63] Papa E., Lauwers D. (2015), Smart Mobility: Opportunity of Threat to Innovate Places and Cities? 20th International Conference on Urban Planning and Regional Development in the Information Society, Proceedings, Ghent, Belgium CORP - Competence Center of Urban and Regional Planning, pp. 543-550.
[64] Pawłowski S. (2022), Low Emission Zones a strefy czystego transportu w Polsce - trudne początki i prognozy, "Studia Prawnoustrojowe", Nr 58, s. 387-401.
[65] Pettersson F. (2019), An International Review of Experiences from On-demand Public Transport Services, https://kollektivtrafikk.no/app/uploads/2021/02/on-demand_pt.pdf, access date: 03.04.2023.
[66] Rehman A., Hassan M.F., Yew K.H., Paputungan I., Tran D.C. (2020), State-of-the-art IoV Trust Management a Meta-synthesis Systematic Literature Review (SLR), "PeerJ of Computer Science", art. 6:e334.
[67] Reuters (2014), BMW Tries to Succeed where Daimler Failed with London Car-share Scheme, https://www.reuters.com/ article/uk-britain-bmw-carsharing-idUKKCNOJI2AY2014 1204, access date: 05.04.2023.
[68] Richter M. A., Hagenmaier M., Bandte O., Parida V., Wincent J. (2022), Smart Cities, Urban Mobility and Autonomous Vehicles: How Different Cities Needs Different Sustainable Investment Strategies, "Technological Forecasting and Social Change", Vol. 184, No. 2, art. 121857.
[69] Sager J., Apte J.S., Lemoine D.M., Kammen D.M. (2011), Reduce Growth Rate of Light-duty Vehicle Travel to Meet 2050 Global Climate Goals, "Environmental Research Letters", Vol. 6, art. 024018.
[70] Schaffers H., Komninos N., Pallot M., Trousse B., Nilsson M., Oliveira A. (2011), Smart Cities and the Future Internet: Towards Cooperation Frameworks for Open Innovation, [in:] J. Domingue, J. Domingue, A. Galis, A. Gavras, T. Zahariadis, D. Lambert, F. Cleary, P. Daras, S. Krco, H. Muller, M.-S. Li, H. SchafFers, V. Lotz, F. Alvarez, B. Stiller, S. Karnouskos, S. Avessta, M. Nilsson (Eds.), The Future Internet. FIA: Lecture Notes in Computer Science, Springer, Berlin, Heidelberg, Vol. 6656, pp. 431-446.
[71] Sharifi A. (2020), A Global Dataset on Tools, Frameworks, and Indicator Sets for Smart City Assessment, "Data Brief", Vol. 29, art. 105364.
[72] Sochor J., Arby H., Karlsson I.M., Sarasini S. (2018), A Topological Approach to Mobility as a Service: A Proposed Tool for Understanding Requirements and Effects, and for Aiding the Integration of Societal Goals, "Research in Transportation Business & Management", Vol. 27, pp. 3-14.
[73] Soman A., Kaur H., Ganesan K. (2019), How Urban India Moves: Sustainable Mobility and Citizien Preferences, Council on Energy, Environment and Water, New Delhi.
[74] Szpilko D. (2020), Foresight as a Tool for the Planning and Implementation of Visions for Smart City Development, "Energies", Vol. 13, No. 7, art. 1782.
[75] Szpilko D., Ejdys J. (2022), European Green Deal - Research Directions. A Systemic Literature Review, "Economics and Environment", Vol. 81, No. 2, pp. 8-38.
[76] The Asian Development Bank (2021), Asian Transport Outlook User Guide, https://www.adb.org/what-we-do/ topics/transport/asian-transport-outlook, access date: 20.05.2023.
[77] Thondoo M., Marquet O., Márquez S., Nieuwenhuijsen M. J. (2020), Small Cities, Big Needs: Urban Transport Planning Cities of Developing Countries, "Journal of Transport & Health", Vol. 19, pp. 1-14.
[78] Tomaszewska J.E., Florea A. (2018), Urban Smart Mobility in the Scientific Literature - Bibliometric Analysis, "Engineering Management in Production and Services", Vol. 10, pp. 41-56.
[79] Tomorrow City (2023a), It is Not Ali Benefits: Five Unforeseen Problems of Transport Electrification, https://tomorrow.city/a/unforeseen-problems-of-transport-electrification, access date: 25.06.2023.
[80] Tomorrow City (2023b), Why are Micro-mobility Companies Failing to Take off? https://tomorrow.city/a/why-are- -micro-mobility-companies-failing-to-take-off, access date: 26.06.2023.
[81] Turetken O., Grefen P., Gilsing R., Adali O.E. (2019), Service-dominant Business Model Design for Digital Innovation in Smart Mobility, "Business & Information Systems Engineering" Vol. 61, pp. 9-29.
[82] Urząd Miasta Częstochowy (2016), Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla miasta Częstochowy, https://bip. czestochowa.pl/attachments/download/68932, data dostępu: 15.04.2023 r.
[83] Urząd Miasta Nowy Sącz (2022), Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla Nowego Sącza, https://bip.malopolska.pl/api/files/2868538, data dostępu: 16.04.2023 r.
[84] Urząd Miasta Piotrków Trybunalski (2019), Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej dla miasta Piotrków Trybunalski, https://www.bip.piotrkow.pl/upload/plik,20191104133810,plan_zrownowazonej_mobilnosci_miejskiej_dla_miasta_piotrkow_trybunalski_l.pdf, data dostępu: 17.04.2023 r.
[85] Urząd Miasta Olsztyna (2022), Plan Zrównoważonej Mobilności dla Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna 2030+, https://zit.olsztyn.eu/fileadmin/zit/2022-08-09_Plan_zrownowazonej_mobilnosci_MOF_01sztyna-6.pdf, data dostępu: 18.04.2023 r.
[86] Urząd Miasta Poznania (2021), Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej Dla Miasta Poznania, https://bip. poznan.pl/bip/uchwaly/uchwala-nr-l-894-viii-2021-z-dnia-2021-07-06,84965/, data dostępu: 19.04.2023 r.
[87] Urząd Miejski w Gdańsku (2018), Urząd Miejski w Gdańsku, https://baw.bip.gdansk.pl/UrzadMiejskiwGdansku/document/537693/Uchwa % 82a-LV_1615_18, data dostępu: 20.04.2023 r.
[88] Victor D.G., Geels F.W., Sharpe S. (2019), Accelerating the Low Carbon Transition: The Case for Stronger, More Targeted and Coordinated International Action, https://www. brookings.edu/wp-content/uploads/2019/12/Coordinate- dactionreport.pdf, access date: 13.05.2023.
[89] Vodă A. I., Radu L.-D. (2018), Investigating Economic Factors of Sustainability in European Smart Cities, "European Journal of Sustainable Development", Vol. 7, No. 1, pp. 107-120.
[90] Wandas M. (2023), Hulajnogi zalały chodniki polskich miast. Władze zdecydują się na zakaz? https://oko.press/hulajnogi-elektryczne-zakaz, data dostępu: 15.05.2023 r.
[91] Westneat D. (2016), Bike Share's Failure Deflates Seattle's Self-image, https://www.seattletimes.com/seattle-news/bike-shares-failure-deflates-seattles-self-image/, access date: 14.05.2023.
[92] Winkowska J., Szpilko D., Pejić S. (2019), Smart City Concept in the Light of the Literature Review, "Engineering Management in Production and Services", Vol. 11, pp. 70-86.
[93] World Business Council for Sustainable Development (2020), Sustainable Urban Mobility (SiMPlify), https:// www.wbcsd.org/Programs/Cities-and-Mobility/Sustainable-Cities/City-Business-Collaboration/SiMPlify, access date: 16.05.2023.
[94] Związek Gmin i Powiatów Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego (2018), Plan Zrównoważonej Mobilności Miejskiej Subregionu Centralnego Województwa Śląskiego, https://bip.metropoliagzm.pl/artykul/34552/130339/raport-z-przebiegu-konsultacji-spolecznych-plan-zrownowazonej-mobilnosci-miejskiej, data dostępu: 17.05.2023 r.